AKOLE ISE: ITESIWAJU LORI EKO IRO EDE

Iro konsonanti ni iro ti idiwo maa n wa fun eemi ti a fi gbe won jade.

A le pin iro konsonanti si ona wonyi;

Ibi isenupe: Eyi ni ogangan ibi ti a ti pe iro konsonanti ni enu. O le je afipe asunsi tabi akanmole.

Alaye lori ibi isenupe

IBI ISENUPE	KONSONANTI TI A PE	ISESI AFIPE
Afeji-ete-pe	B, m	Ete oke ati ate isale pade-apipe akanmole ati asunsi pade
Afeyin fetepe	F	Ete isale ati eyin oke pade afipe asunsi ati akanmole pade
Aferigipe	T, d,s,n,r,l	Iwaju ahon sun lo ba erigi oke . afipe asunsi ati afipe akanmole
Afaja ferigipe	J,s	Iwaju ahon sun kan erigi ati aarin aja enu. afipe ati afipe
Afajape	Y	Aarin ahon sun lo ba aja enu. afipe asunsi ati akanmole
Afafasepe	K, g	Eyin ahon sun lo kan afase .afipe asunsi ati akanmole
Afafasefetepe	Kp, gb,w	Ete mejeji papo pelu eyin ahon kan afase . afipe asunsi ati afipe akanmole
Afitan – an-na – pe	H	Inu alafo tan-an na ni a fi pe e

Ona isenupe: Eyi toke si iru idiwo ti awon afipe n se fun eemi ti a fi pe konsonanti, ipo ti afase wa ati iru eemi ti afi gbe konsonanti jade.

Alaye lori ona isenupe

ONA ISENUPE	KONSONANTI TI A PE	IRU IDIWO TI AFIPE SE FUN EEMI
Asenupe	B,t,d,k,g,p,gb	Konsonanti ti a gbe jade pelu idiwo ti o po julo fun eemi afase gbe soke di ona si imu awon afipe pade lati so eemi, asenu ba kan na ni eemi inu enu ro jade nigba ti a si
Afunnupe	F,s,s,h	Awon afipe sun mo ara debi pe ona eemi di tooro, eemi si gba ibe jade pelu ariwo bi igba ti taya n yo jo
Asesi	J	A se afipe po, eemi to gbarajo ni enu jade yee bi awon afipe se si sile
Aranmu	M,n	Awon afipe pade lati di ona eemi, afase wale, ona si imu le, eemi gba kaa imu jade
Arehon	R	Ahon kako soke ati seyin, abe iwaju ahon fere lu erigi, eemi koja lori igori ahon
Afegbe-enu-pe	I	Ona eemi se patapata ni aarin enu, eemi gbe egbe enu jade
Aseesetan	W,y	Awon afipe sun to ara, won fi alafo sile ni aarin enu fun eemi lati jade laisi idiwo

Ipo tan-an-na: ibi alafo tan-an-na ni a fi n mo awon iro konsonanti akunyun ati aikunyun.

Alaye ni kikun

	IRO KONSONANTI	ALAYE
Konsonanti akunyun	D,j,gb,m,n,r,l,y,w	Awon konsonanti ti a gbe jade nigba ti alafo tan-an-na wa ni ipo ikun, eemi kori Aaye koja,eyi fa ki tan-an-na gbon riri
Konsonanti aikunyun	P,k,f,s,s,h,t	Eyi ni awon konsonanti ti a gbe jade nigba ti alafo tan-an-na wa ni ipo imi eemi ri aaye gba inu alafo yii koja woo rowo